لوله و اتصالات پنج لایه

لوله پنج لایه زمانی متولد شد که مهندسان تأسیسات متوجه شدند که لوله های پلیمری و لوله فلزی هر کدام مزایا و معایب خود را دارند.

بنابراین مهندسان به دنبال ایده ای نوین برای ساخت لوله های مدرن تر بودند. تا اینکه ایده استفاده همزمان از فلز و پلیمر برای ساخت لوله ها مطرح شد.

به این صورت لوله ۵ لایه تولید شد. لوله‌ ای که از ترکیب لایه های مختلف فلز و پلیمر ساخته شده است.

طراحی این لوله ها به شکلی است که یک لایه از آلومینیوم توسط دو لایه از پلیمر احاطه شده و برای چسباندن لایه های مختلف نیز از چسب های مخصوص استفاده شده است.

به‌کارگیری لایه آلومینیومی در ساختار لوله‌ پنج لایه، استحکام آن‌ها را به شدت افزایش داده است.

لوله های پنج لایه از جمله لوله های بی عیب و نقص و پرکاربرد در صنایع مختلف به شمار می روند.

لوله های پنج لایه به دلیل کیفیت ساخت بالا می توانند انتخابی مناسب برای استفاده در سیستم های موتورخانه ها باشند.

لوله پنج لایه از سایز ۱۶ میلیمتر تا ۶۳ میلیمتر که از سایز ۱۶ الی ۴۰ میلیمتر به صورت کلافی و سایز ۵۰ تا ۶۳ میلیمتر به صورت شاخه ای تولید می‌شود.

برای اتصال لوله پنج لایه از دو نوع اتصال پرسی و کوپلی (دنده ای) استفاده می‌شود.

در اتصالات پرسی پنج لایه به جای مهره از یک حلقه از جنس استیل استفاده می‌شود که پس از قرار گرفتن لوله در بین این حلقه و دیواره خارجی به وسیله دستگاه پرس به لوله پرس می‌شود.

انواع لوله ۵ لایه

نامگذاری لوله های پنج لایه معمولاً طبق استاندارد خاصی انجام می شود.

برای نامگذاری این لوله ها از سمت چپ به راست در ابتدا نوع پلیمر داخلی، سپس نوع فلز و در انتها نوع پلیمر خارجی عنوان می شود.

کیفیت لوله پنج لایه به نوع پلیمر مورد استفاده در آن و همچنین نوع چسب بین لایه های آن بستگی دارد.

لوله های مدرن پنج لایه را بر اساس نوع پلیمر به کار رفته در آن به سه دسته تقسیم بندی می کنند.

لوله های ۵ لایه ی PE

این لوله ها را معمولاً به صورت PE-Al-PE نشان می دهند.

پلیمر اصلی به کار رفته در آن ها نیز از نوع پلی اتیلن است.

این پلیمر مقاومت قابل توجهی در برابر فشار ندارد به همین دلیل بهتر است برای لوله کشی آب گرم ساختمان استفاده نشود.

با این حال، قیمت مناسب و سهولت استفاده باعث شده است که لوله های پنج لایه PE بسیار پرفروش باشند.

لوله های ۵ لایه PERT

پلیمرهای به کار رفته در این لوله ها نیز از گروه پلی اتیلن ها است.

اما تفاوت اصلی آن ها با لوله های PE در نوع مولکول های آن است.

وجود پیوندهای طولی بین مولکول این لوله ها باعث شده است که مقاومت بیشتری در برابر فشار آب از خود نشان دهند.

طبق استانداردهای معتبر، این لوله ها می توانند تا دمای ۷۰ درجه سانتیگراد به کار گرفته شوند.

بنابراین برای لوله کشی آب گرم ساختمان، لوله های PERT بهترین گزینه است.

لوله های ۵ لایه  PEX

پلیمرهای به کار رفته در لوله های PEX-Al-PEX دارای پیوندهای عرضی بسیار مستحکمی هستند.

از این لوله ها می توان تا دمای ۹۵ درجه سانتیگراد نیز استفاده نمود.

بنابراین برای لوله کشی شوفاژ و آب گرمکن می توانید با خیال راحت از لوله های PEX استفاده کنید.

ویژگی های لوله ۵ لایه

استفاده همزمان از آلومینیوم و پلیمر برای ساخت لوله های پنج لایه موجب شده است که این لوله ها ویژگی های منحصر بفردی داشته باشند.

به همین دلیل، پیدا کردن معایب لوله  های پنج لایه بسیار سخت است.

در حقیقت، این لوله ها مجموعه ای از ویژگی های مثبت فلز و پلیمر را به طور همزمان دارند.

• استحکام زیاد اتصالات بدلیل شکل و طراحی قطعات
• امکان باز و بست نمودن هر اتصال به دفعات بدون نیاز به تعویض هیچگونه قطعه
• تنوع بسیار زیاد این اتصالات
• آب بندی کامل سیستم اتصال تا حداکثر اطمینان
• مقاومت شیمیایی و مقاومت در برابر اسیدها و بازها
• عدم نفوذ اکسیژن و جلوگیری از تغییر رنگ سیال
• انبساط طولی کم
• مقاومت حرارتی تا دمای ۹۰ درجه سانتی گراد
• مقاومت در برابر فشار (جریان های پرفشار)
• افت فشار کم
• نصب سریع
• مقاومت در برابر زنگ زدگی و خوردگی
• عدم رشد جلبک و میکروب های مضر برای سلامتی

کاربردهای لوله ۵ لایه

• سیستم انتقال هوای فشرده
• در استادیوم ها، مکانهای تفریحی، منازل مسکونی، جاده ها و ……
• انتقال آب سردو گرم قابل آشامیدن
• صنایع غذایی و دارویی
• سیستم های حرارتی و برودتی (شوفاژ و رادیاتور)
• سیستم گرمایش از کف
• صنایع پزشکی مانند انتقال گازهای پزشکی و سیستم های دیالیز

استاندارد لوله پنج لایه

در حال حاضر جهت تولید لوله های تلفیقی یا همان لوله های پنج لایه مرجع استاندارد ملی تدوین شده است

این استاندارد بر اساس استاندارد جهانی ISO ۲۱۰۰۳ می باشد ولی اکثر تولید کنندگان بر اساس استاندارد ASTM اقدام به تولید می نمایند

اما در سطح دنیا استانداردهای معتبری همچون DVGW آلمان , Uniایتالیا , گوست روسیه و . . . موجود می باشد.

دسته بندی استاندارد ASTM جهت تولید بر اساس نوع جوش و همچنین نوع ماده اولیه مصرفی در لوله می باشد، که به شرح ذیل است :

ASTM F-1335 نوع جوش لوله تیگ یا لیزر است

ASTM F-1282 نوع جوش آلتروسونیک با مواد پلی اتیلن مقاوم در دمای بالا PERTیا PEX

ASTM F-1281 نوع جوش آلتراسونیک با مواد پلی اتیلن مشبک

PEX

نکات ایمنی هنگام استفاده از لوله ۵ لایه

• عدم استفاده از لوله های دارای ترک سطحی
• خودداری از پیچش لوله واتصالات در حین جوشکاری
• محافشت از تابش مستقیم نور خورشید
• دم استفاده از لوله های چرب وکثیف
• استفاده از عایق مناسب وخودداری از وارد نمودن ضربه
• تنظیم دمای دستگاه جوش
• استفاده از نوار تفلون برای آب بندی اتصالات فلزی و عدم استفاده از کنف
• خودداری از قرار دادن لوله در معرض شعله مستقیم
• استفاده از لوله و اتصالات جهت جوشکاری
• رعایت عمق حوش و مطالعه جدول راهنمای جوش
• انجام تست فشار پس از انجام لوله کش
• پوشاندن روی لوله ها پس از انجام تست فشار